Testowanie mikrofonów, modulacji oraz torów modulacyjnych

Testowanie toru mikrofonowego TRX’a przy pomocy funkcji „monitor” dostępnej w wielu TRX’ ach, nie jest wiarygodnym rozwiązaniem. Do takich wniosków doszedłem, testując tory mikrofonowe wielu trx’ów. Wyglądało że modulacja jest zła, a u korespondentów była bardzo dobra, więc postanowiłem wypróbować inne rozwiązanie tego problemu.

 

Rozwiązanie bardzo dobre lecz nie idealne

Dobrym sposobem jest odsłuch własnej modulacji przez internet, na ogólnodostępnych odbiornikach SDR. Właściwie to byłby dobry, gdyby nie to, że takie testy zazwyczaj trwają długo, więc nie jest to optymalne rozwiązanie. Zajmowanie pasma i narażanie się na zbędne komentarze, lub nawet utrudnianie nam pracy przez znudzonych „nasłuchowców”, nie jest komfortowym rozwiązaniem. Ten sposób testowania naszego nadajnika, jest dobry na ostatecznym etapie testów toru mikrofonowego, właściwie to potwierdzającym czy dobrze wykonaliśmy zadanie.

 

Metoda alternatywna

Postanowiłem zasymulować rzeczywiste warunki prowadzenia łączności. Sprzęgnąłem ze sobą dwa radia poprzez tłumik dużej mocy, który zastępuje cały tor radiowy łącznie z antenami oraz  „wolną przestrzenią” pomiędzy antenami.

 

Co to jest wolna przestrzeń ?

Wolna przestrzeń, to jest ta część toru radiowego, która występuje pomiędzy antenami stacji  SQ4CTK a 3Z9AM gdy testują swoje modulacje 😉

Zazwyczaj takie testy trwają długo, często po kilka godzin, odpowiedni będzie tłumik o mocy ciągłej przynajmniej 200W. Tłumik ten powinien mieć tłumienie od 60dB do 70dB, więc zapewne będzie to nie jeden tłumik, a zespół tłumików. Pierwszy tłumik dużej mocy czyli 200W lub więcej, od strony nadajnika oraz dodatkowy tłumik małej mocy np. 1W o tłumieniu uzupełniającym, np. 30 dB. Tłumik 200W 30dB + 1W 30dB = 60dB, zastępuje cały tor radiowy, a więc antenę oraz „wolną przestrzeń” pomiędzy antenami.

Przy mocy wyjściowej 100W radia poddanego testom modulacji, na wejściu radia odsłuchowego poziom sygnału to S9+33dB, przy tłumiku 70dB S9+23dB. Tak duże poziomy są wymagane, aby zapewnić duży stosunek sygnału do szumów własnych, odbiornika odsłuchowego. Używając nadajnika o mocy 100W oraz tłumika 60 dB na wyjściu uzyskamy 100 mikrowatów mocy a przy tłumiku 70 dB 10 mikrowatów.

 

Dobry odbiornik odsłuchowy

Dobry odbiornik odsłuchowy charakteryzują inne właściwości i parametry niż dobry odbiornik komunikacyjny. Odbiornik nie musi być czuły, ani odporny na silne sygnały, nie musi być selektywny, właściwie to zaprzeczenie dobrego odbiornika komunikacyjnego. Dobry odbiornik odsłuchowy powinien mieć szerokie pasmo z płaską charakterystyką przenoszenia filtrów p.cz. bez zafalowań w paśmie przepuszczania oraz bardzo dobry tor audio. Jako odbiornika odsłuchowego można użyć SDR’ a posiadającego gniazdo wejściowe np. SMA. Do odbiornika odsłuchowego podłączyć wysokiej jakości słuchawki, ustawić wystarczająco wysoki poziom głośności w słuchawkach, zagłuszając dźwięki przychodzące z poza słuchawek. Przy odsłuchiwaniu modulacji tą techniką warto wyłączyć AGC inaczej ARW w odbiorniku odsłuchowym, a wzmocnienie ustawić ręcznie pokrętłem RF-GAIN. W przypadku odbiornika SDR nie trzeba niczego wyłączać.

 

Źródło wzorcowego sygnału mowy

Źródłem wzorcowym sygnału mowy, może być odbiornik AM nastawiony na broadcastingowy zakres fal długich, średnich, lub krótkich. Radio będące źródłem wzorcowego sygnału mowy, należy ustawić na wysokiej jakości serwis informacyjny, np. BBC. Jako sygnału wzorcowego mowy można użyć WebSDR z dołączonym dobrym szerokopasmowym głośnikiem na wyjściu słuchawkowym komputera.

Mikrofon nadajnika radiowego poddawanego testowaniu toru mikrofonowego, nakierować na głośnik odbiornika radiowego AM ustawionego na zakres fal średnich MW. Zakres fal średnich MW, dopiero wieczorami czasu lokalnego jest użyteczny do tego typu testów. Należy wybrać stację nadającą serwis informacyjny o zauważalnie wysokiej jakości dźwięku, natomiast spiker powinien być mężczyzną, posiadającym tzw. głos radiowy.

W zakresie fal średnich MW, wiele stacji o równych godzinach cyklicznie nadaje serwisy informacyjne, należy wybrać jedną z tych stacji. Można wyszukać stacje, które cyklicznie nadają wyłącznie audycje mówione, jakieś BBC itp. Takie profesjonalne serwisy informacyjne, nadają również w zakresach fal długich i krótkich, więc można ich szukać na różnych zakresach fal. Jednym z możliwych do wykorzystania jest serwis BBC, nadający między innymi na falach długich o częstotliwości 198 KHz.

Jak więc widać, oprócz nadajnika którego tor modulacyjny poddajemy testowaniu lub regulacji, potrzebujemy jeszcze dwóch odbiorników. Jeden z nich będzie źródłem wzorcowym sygnału mowy a drugi będzie właściwym odbiornikiem odsłuchowym.