Czym jest „celność” ?
„Celność” a inaczej precyzja oddawanych strzałów, jest determinowana „ciasnym” skupieniem przestrzelin na tarczy strzeleckiej, przy właściwym umiejscowieniu całej grupy. Zarówno broń jak i amunicja a także operator, łącznie tworzą spójny oraz nierozerwalny zestaw strzelecki, umożliwiający osiąganie oczekiwanych rezultatów.
Na dobrą „celność” wpływ ma wiele całkowicie niezależnych od siebie czynników, takich jak:
- Jakość broni a zwłaszcza lufy, ze szczególnym uwzględnieniem komory nabojowej.
- Jakość a zwłaszcza powtarzalność amunicji.
- Jakość przyrządów celowniczych, najczęściej optycznych np. luneta lub kolimator.
- Wyszkolenie strzelca.
- Postawa strzelecka z której aktualnie jest wykonywane strzelanie.
- Warunki oświetleniowe i atmosferyczne panujące podczas strzelania.
Jak mierzyć „celność” ?
Głównym wyznacznikiem „celności” jest dobre skupienie a więc jak najmniejszy rozrzut przestrzelin na tarczy, czyli „ciasne grupy”. Jeden, nawet najcelniejszy strzał, nic jeszcze nie znaczy, ponieważ mógł być zwykłym przypadkiem, tzw. fuksem. O dobrej Celności świadczy nie pojedyncze trafienie, lecz powtarzalność wystrzeliwania ciasnych grup. Przestawienie celownika, tak żeby grupa trafiała tam gdzie chcemy, nie stanowi już większego problemu, najważniejsze żeby grupy były „ciasne”. Czym ciaśniejsze tym lepiej, a jeszcze lepiej, gdy znajdują się tam, gdzie celował strzelec. Czyli gdy POI jest tam gdzie POA.
Czym jest skupienie i co odróżnia je od rozrzutu ?
Skupienie przestrzelin świadczy o dobrej precyzji oddawanych strzałów, natomiast duży rozrzut na tarczy o sytuacji całkowicie odmiennej. Należy dążyć do jak najmniejszego rozrzutu a zatem, do jak największego skupienia grupy przestrzelin. Zarówno rozrzut jak i skupienie mierzymy tę samą metodą, Center To Center w skrócie CTC. Początkujący strzelcy, często mierzą rozrzut, dążąc do jego minimalizacji, aby osiągnąć oczekiwane skupieniem zamiast rozrzutu. Podawanie skupienia grupy na tarczy metodą CTC, polega na pomiarze pomiędzy środkami najbardziej oddalonych od siebie przestrzelin. To tyle z teorii, jednak praktyka czasami ujawnia duże trudności w określeniu pozycji centralnych punktów przestrzelin, powodując spore błędy pomiarowe.
Prawidłowa metodologia wykonywania pomiarów metodą CTC
Z powodu trudności w wyznaczaniu centralnych punktów, wzajemnie nakładających się na siebie przestrzelin, zwłaszcza większych kalibrów, do pomiarów podchodzimy inaczej. Nie robimy tego klasycznie pomiędzy środkami przestrzelin, lecz pomiędzy zewnętrznymi krawędziami przestrzelin, natomiast od zmierzonego wyniku odejmujemy średnicę pocisku.
Czemu tak a nie tradycyjnie pomiędzy środkami przestrzelin ?
Podany wyżej sposób pomiaru, umożliwia łatwy a przy tym precyzyjny pomiar skupienia, zwłaszcza mocno zachodzących na siebie przestrzelin dużego kalibru. Przykładowo, dwie zachodzące na siebie przestrzeliny w kalibrze 12,7mm, dające jeden lekko jajowaty otwór o rozmiarze 15mm w najszerszym miejscu. Pomiar skupienia takiej grupy utrudniałoby wyznaczenie punktów centralnych wnętrza przestrzelin a co za tym odległości pomiędzy nimi. Dla ułatwienia zrozumienia metodologi pomiaru w przedstawionym przykładzie, użyłem tylko dwóch przestrzelin. Jednak ta sama zasada obowiązuje dla dowolnej ilości otworów od przestrzelin na tarczy.
Takie skupienie, po podstawieniu do wzoru, daje nam wartość CTC 15mm-12,7mm=2,3mm. To oznacza bardzo duże skupienie, zaledwie 2,3mm strzelając tak dużym kalibrem. Pomimo bardzo dużego otworu przestrzeliny wartość CTC to tylko 2,3mm. Skupienie przestrzelin w tarczy, należy wyznaczać pomiędzy środkami przestrzelin metodą Center to Center, jednak z wykorzystaniem prostego wzoru matematycznego. Żeby nie trzeba było szukać niewidocznych środków przestrzelin. A więc mierzymy na zewnątrz w najszerszym miejscu danej grupy a od uzyskanego wyniku pomiaru, odejmujemy średnicę pocisku.
Pomiar skupienia w wartościach bezwzględnych, metodą CTC nie wyczerpuje całkowicie tematu celności
Czym innym jest skupienie CTC 50mm na dystansie 50 metrów a czym innym na 500 metrach. Takie skupienie na dystansie 500 metrów, będzie rewelacyjnym wynikiem, jednak na 50 metrach będzie to wynik „delikatnie” mówiąc przeciętny. W obydwóch przytoczonych przypadkach, mamy takie samo skupienie na tarczy, czyli CTC 50mm a jednak precyzja oddawanych strzałów diametralnie różna. Rozwiązaniem tego problemu jest podawanie skupienia, czy też rozrzutu miarą kątową. W tym celu używana jest imperialna jednostka miary – Minute of Angle, skrótowo MOA, oczywiście mierzona metodą CTC !!!
MOA to skrót od terminu „Minute Of Angle” wynoszący 1⁄60 stopnia. 1 MOA to 1,047″ na 100 yd (2,9 cm na 100 m). W tym samym celu jest również stosowany Shooters MOA (SMOA) to 1″ na 100 yd.
Od czego zależy tzw. celność czyli precyzja oddawanych strzałów?
W celu dokładnego zgłębienia zagadnienia precyzyjnego oddawania strzałów, postaram się szczegółowo wyjaśnić, wpływ każdego z czynników wpływających na osiągane wyniki. W oddzielnych artykułach tej witryny, opisuję jak i co należy kontrolować, aby poprawić wyniki w precyzyjnym strzelaniu do celu. https://sp5mxf.com/od-czego-zalezy-celnosc